مراکز تاريخي و باستاني :
برج کاشانه بسطام
در قسمت جنوب شرقي مسجد جامع شهر بسطام برجي بلند وجود دارد که به نام کاشانه معروف ميباشد. ارتفاع اين برج از داخل 24 متر و از بيرون 20 متر ميباشد. شکل خارجي آن کثيرالاضلاع و منتظم سي ضلعي است. در بالاي برج دو حاشيه از آجرهاي بزرگ وجود دارد که روي آن مطالبي نوشته شده است. در ضلع جنوب غربي اين برج روي يک آجر کلمه بسم الله الرحمن الرحيم با خط ثلث بسيار زيبايي خوانده ميشود . تاريخ ساخت آن بدرستي مشخص نيست و به عقيده اهالي محلي اين برج قبل از اسلام آتشکده زرتشتيان بوده است. بعضي از مشرق شناسان از جمله گدار بر اين باورند که اين بنا از آثار غازان خان مغول است و اسم اصلي آن غازانه بوده است و به مرور زمان و بدون توجه به اصل آن کاشانه نام نهاده شده است .
آرامگاه بايزيد بسطامي
مقبره اين عارف شهير در شهر بسطام و شمال مقبره امام زاده محمد است. مقبره اين عارف فاقد هرگونه تزئين است. و به نظر ميرسد هيچ گاه ساختماني مشابه مقبره ديگر بزرگان روي آن بنا نشده باشد و در حقيقت بي اعتنايي به ماديات و گريز از تجمل در اين آرامگاه بوضوح به چشم ميآيد. وارستگي و بي نيازي بايزيد بسطامي حتي بعد از مرگ وي و گذشت يازده قرن, در مرقدش مشهود است. مقبره بايزيد بسطامي داري يک پنجره مسقف آهني است. روي قبر يک سنگ مرمر قرار دارد که کلماتي از مناجات مشهور علي ابن ابي طالب برآن حک شده است. آنطور که از اين سنگ بر ميآيد متعلق به شخصي به نام قاضي ملک ميباشد که احتمال ميرود حاکم قومس بوده باشد ولي اينکه چگونه از اينجا سر در آورده کسي چيزي نميداند .
آرامگاه شيخ ابوالحسن خرقاني
در 24 کيلومتري شاهرود در شمال قصبه خرقان روي يک تپه آرامگاه عارف نامي و وارسته به نام شيخ ابوالحسن خرقاني به چشم ميخورد. فضاي سبز اطراف آن به آرامگاه قداست خاصي بخشيده است. روي قبر شيخ يک قطعه سنگ مرمري قرار دارد که اشعاري برآن حک شده است. در جوار اين مقبره مسجدي بودکه گنبدي مخروطي شکل و مزين به کاشي کاري هي زيبا داشت. در حال حاضر از مسجد و گنبد ياد شده , فقط محراب آن باقي مانده است که برخلاف مسجدهاي ديگر اين نواحي رو به مغرب است. محراب مذکور داري گچبري هي زيبا و استادانه ميباشد. اطلاعات بيشتر در رابطه با شيخ ابوالحسن خرقاني
آرامگاه شيخ حسن جوري
اين آرامگاه در 150 کيلومتري شاهرود واقع در روستي کلاته مير علم فيروزآباد حوالي روستي فرومد ا ست. اين آرامگاه که متشکل از يک اتاق 4 در 3 و گنبد مدور روي آن است, در قسمت شمالي شهر قديمي جور قرار دارد و از خشت خام ساخته شده است. و عاري از هرگونه پيرايه و تشريفات ظاهري ميباشد. شيخ حسن جوري يکي از رهبران قيام سربداران و از شاگردان شيخ خليفه و از رهبران سياسي و مذهبي قرن هفتم هجري بود که به دست وجي الدين مسعود در سال 745 به شهادت رسيد .
آرامگاه ابن يمين فرومدي
اين آرامگاه در انتهاي روستاي فرومد قرار دارد که متعلق به شاعر معروف قطعه سراي پارسي ابن يمين فرومدي (اين يمين قريومدي) است. باطن ساختمان زيبا به هيچ وجه با بافت روستا تطابق ندارد. و شش گوش است و زوايي زيبايي بنا را در برگرفته است. سنگ قبر داري شش ضلع کوچک است که روي آن نوشته شده است , آرامگاه امير فخرالدين محمد ابن يمين الدين متخلص به ابن يمين. شاعري بوده است دانشمند. دوران زندگي را با کمال مناعت و وارستگي به پايان رسانده است. ديوان کامل او در جنگ سربداران از بين رفت و ديوان ديگري تنظيم کرد که به جاي مانده است. سال تولدش برابر با 685 هجري قمري و سال وفاتش برابر است با 769 هجري قمري .
قلعه ميامي
قلعه ميامي در جنوب ميامي قرار گرفته است که در حال حاضر خرابهاي بيش نيست. طبق نظر مردم منطقه اين خرابه در گذشته مرکز ميامي بوده است. و در زمان حمله مغول ويران گرديد .قلعه اراکي چهار برجي نيز در منطقه ميامي در بالي کوه ميامي قرار دارد که دروازه آن را از آجر ساختهاند و يک آب انبار بزرگ در ميان آن قرار دارد .در جلوي اين قلعه که نزديک به يکي از قلهها ميباشد , آثار حدود دويست خانه رويت ميشود. همه راههي بين قلعه و کوه مورد نظر را با سنگ بستهاند که کسي نتواند خود را به آنجا برساند. ر
قلعه پارتها
بتازگي در شاهرود يک قلعه مربوط به زمان پارتها و ساسانيان با قدمتي دو هزار ساله کشف گرديد. در درون اين قلعه که در حوالي يک روستا در شاهرود واقع گرديده بقاياي کوره آجر پزي و سفالينههاي مربوط به آن دوران وجود دارد. قلعه مذکور که مستطيل شکل است پانزده متر ارتفاع دارد و در چهار طرف آن تاقهاي فرو ريخته قوسي شکل وجود دارد .اين قلعه که احتمال ميرود در ابتدا سه طبقه بوده از ويژگي دوران پارتها برخوردار ميباشد.
کاروانسري ميان دشت
اين کاروانسرا در دهکده مياندشت د ر110 کيلومتري شرق شاهرود بين جاده سبزوار و شاهرود قرار گرفته است که به صورت سه کاروانسري به هم متصل ميباشد و به کاروانسري شاه عباسي معروف گرديده است .از اين سه کاروانسرا يکي در زمان شاه عباس اول ساخته شد و دو کاروانسري ديگر در زمانهاي ديگر با پالان چهار ايواني ساخته شده است که مصالح ساختماني آن نيز از آجر ميباشد. اين کاروانسرا جهانگردان بسيار زيادي را به خود جلب نموده است .
جاذبههاي طبيعي :
رودخانه تاش يا شاهرود
رودخانه تاش يا شاهرود از کانونهاي آبگير شاه کوه و شاه وار حد فاصل تاش و مجن در فصول فراواني نزولات جوي سرچشمه ميگيرد .اين رود پس از دريافت چندين رشته فرعي در ناحيه کوهستاني و پس از آبياري بخشي از زمينهاي بسطام و زيراستاق , به سوي کوير نمک جاري ميگردد. بالادست اين رودخانه گردشگاههي محدودي در فصل بهار و تابستان موجود ميباشد.
منطقه حفاظت شده خوارتوران
منطقه حفاظت شده خوارتوران در قسمت جنوب شرقي شاهرود قرار گرفته که از نظر وسعت ميتوان آن را بزرگترين منطقه حفاظت شده ايران ناميد .مساحت آن بيش از 000/000/1 هکتار است و حيوانات عمده منطقه عبارتاند از: خرگوش – کبک – تيهو – هوبره – تشي –باقرقره – شغال – پلنگ – گرگ – کفتار – قاراکل – گورخر – آهو – جبير – کل – بز – ميش و قوچ. اهميت اين منطقه به دليل وجود يک نوع گورخر معروف به نام گور خر ايراني ميباشد. که همانگونه که از اسمش پيداست فقط در ايران يافت ميشود .
منطقه حفاظت شده خوش ييلاق
منطقه حفاظت شده خوش ييلاق در قسمت شمال شرقي شاهرود قرار گرفته و مساحت آن در حدود 156 هکتار ميباشد و حيوانات وحشي اين منطقه نيز عبارتاند از: آهو، مرال، گورخر، يوزپلنگ، گربه وحشي، قاراکل، خرس، روباه، گرگ، شغال، تشي، خرگوش، ايبا، هوبره، قرقاول، تيهو و کبک.
اماکن زيارتي و مذهبي :
مسجد جامع بسطام
اين مسجد در جنوب بسطام و در حد فاصل دويست متري جنوب آرامگاه بايزيد بسطامي قرار گرفته است. اين مسجد به دو قسمت تقسيم ميگردد. قسمت اول عبارت است از صحن مسجد که داري محرابي است که با گچبريهاي بسيار زيبا و هنرمندانه ترئين گرديده است. صحن مسجد مربع و فضاي آن باز است. قسمت دوم از لحاظ شيوه و صنعتي که در ساختن آن بکار رفته با قسمت اول فرق دارد. تفاوت فاحش گچبري مستطيل دوم با تمام گچبريهاي اين محراب کاملاً محسوس است. به نظر ميرسد از آنجا که اين مسجد در سال 706 هجري ساخته شده و درآن زمان مذهب تسنن در ايران رواج داشته , اسامي ابوبکر و عمر و عثمان برآن نوشته شده بود. ولي از زمان رواج مذهب شيعه و تسلط فرمانروايان و حکام شيعي آن اسامي را حذف کرده و بجاي آن نام علي بن ابي طالب ولي الله را نوشتهاند .